چطور یک گلخانه بسازیم؟
راه اندازی گلخانه همواره با چالش هایی هموار است، به همین جهت ما در این مقاله به سراغ این پرسش آمدیم که چطور گلخانه بسازیم؟
راه اندازی گلخانه یکی از روش های جدید برای پرورش انواع گیاهان آپارتمانی، سبزیجات، انواع میوه، گلهای سرشاخه ای و … است، با راه اندازی گلخانه ما می‌توانیم شرایط ایده آلی را برای پرورش محصولات و کشت‌های متراکم و تولید محصول خارج فصل را بوجود آوریم و سودآوری تولید محصولات کشاورزی را افزایش دهیم.
چه محصولاتی را می‌توانیم در گلخانه پرورش دهیم؟
خوشبختانه کشت گلخانه ای این امکان را به ما می‌دهد تا تمامی میوها و سبزیجات را در گلخانه پرورش دهیم، انواع سبزیجات، انواع گیاهان آپارتمانی و گیاهان دارویی و گل های سرشاخه‌ای و … از جمله محصولات قابل کشت در گلخانه‌ها هستند.
ما در کشت گل خانه ای به دنبال انتخاب محصول مناسب برای اقلیم و یا شرایط آب و هوایی و خاک زمین و … نیستیم بلکه مستقیماً به سراغ محصولات سودآور و پرتقاضای بازار خواهیم رفت چرا که ما در هدف ما در راه اندازی گلخانه تهیه شرایط مناسب برای پرورش هر محصول کشاورزی است و حالا بهتر است به سراغ محصولاتی برویم که در شکل سنتی در هر جایی قابل کشت نیستند و کاشت و پرورش آن سود خوبی را به همراه دارد. به عنوان مثال زعفران یکی از محصولات کشاورزی است که به دلیل شرایط خاصی که میطلبد در هر منطقه‌ای قابل کشت نیست اما کشت گلخانه‌ای آن می‌تواند نیاز بازار را رفع کند و سودآوری بالایی را برای ما به ارمغان آورد.
انواع روش های راه اندازی گلخانه چیست؟
اگر بخواهیم بر اساس نوع تولید محصولات کشاورزی گلخانه ها را تقسیم بندی کنیم، با سه نوع کلی گلخانه صیفی جات، گلخانه گیاهان زینتی و سالن پرورش قارچ مواجه هستیم.
گلخانه صیفی جات برای پرورش تولید انواع سبزی و صیفی جات راه اندازی می‌شود و محصولاتی مانند توت فرنگی، فلفل، خیار، گوجه فرنگی و … در آن پرورش پیدا می‌کند.
گلخانه گیاهان زینتی نیز برای پرورش انواع گلهای آپارتمانی مانند (پتوس، باباآدم، زامیفولیا و …)، گلهای شاخه بریده مانند (رز، داودی، گلایول و … )، انواع کاکتوس و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما اگر بخواهیم گلخانه ها بر اساس سازه های آن تقسیم بندی کنیم به چهار دسته کلی گلخانه‌های طرح اسپانیایی، گلخانه‌های تونلی، گلخانه‌های شیشه‌ای و گلخانه‌های ایرانی تقسیم بندی می‌شود.
گلخانه های طرح اسپانیایی
گلخانه های طرح اسپانیایی با کمک پروفیل های فولادی، پلاستیک های uv و سازه های پلی کربنات ساخته می‌شود و شکل سقف آنها به شکل کمانی هستند. طرح گلخانه های اسپانیایی با ارتفاع 6 متر ساخته می‌شوند و معمولا به دلیل نوع سازه خود از جمله مستحکم ترین و با دوام ترین نوع گلخانه ها هستند.
گلخانه های طرح اسپانیایی به دلیل شرایط ساخت آنها امکان بکارگیری انواع تهویه و گرمایش از سقف را دارد و این به معنای کنترل فوق العاده دما و رطوبت در این محیط است، به همین جهت برای راه اندازی در تمام مناطق مفید و مناسب است. همچنین با توجه به سقف بلند این گلخانه امکان پرورش انواع بوته ها و صیفی جات در آن وجود دارد.
گلخانه های تونلی
گلخانه های تونلی مانند گلخانه های اسپانیایی دارای استحکام و دوام بالا نیستند اما همچنان طرح سقف آنها کمانی است. گلخانه های تونلی دارای 6 تا 10 متر عرض و ارتفاعی بین 2 تا 4 متر دارند و طول گلخانه‌ی آنها می‌تواند وابسته به طول زمین شما تعیین شود.
یکی از مزایای فوق العاده برای راه اندازی گلخانه های تونلی، هزینه های پایین ساخت آنهاست، چرا که معمولا از سازه های معمول مانند لوله های آهنی، انواع دستک و پل و متریال های پلاستیکی استفاده می‌شود.
با وجود اینکه گلخانه های تونلی برای کشت صیفی جات بوته ای مناسب نیست اما معمولا برای پرورش گل های آپارتمانی، سرشاخه‌ای، زعفران، توت فرنگی، سبزیجات و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گلخانه های شیشه ای
گلخانه های شیشه ای از جمله گران ترین نوع گلخانه‌ای هستند و از شیشه های ضد اشعه ماورای بنفش و مقاوم ساخته شده است و معمولاً عمر بالاتری نسبت به سایر گلخانه ها دارد.
گلخانه های شیشه ای معمولا برای مناطق سردسیر و کم نور بسیار عالی هستند و استفاده از شیشه دو جداره می‌تواند به صرفه جویی در انرژی کمک بسیاری کند.
گلخانه های شیشه ای با توجه به نوع ساختار خود برای راه اندازی در بیشتر مناطق مناسب هستند و امکان پرورش انواع محصولات کشاورزی در آن وجود دارد.
گلخانه های ایرانی
گلخانه های ایرانی شباهت قابل توجه ای به گلخانه های اسپانیایی دارد اما با استحکام کمتری ساخته می‌شود و در استفاده از سازه و طراحی اجزا در آن صرفه جویی می‌شود به همین علت میزان مقاومت آن در برابر برف و باد و بوران بسیار کمتر از گلخانه های اسپانیایی است.
تجهیزات لازم برای راه اندازی گلخانه چیست؟
با وجود اینکه با توجه به نوع سازه و میزان سرمایه اولیه شما برای راه اندازی گلخانه ممکن است تجهیزات آن نیز متغیر باشد اما به طور کلی تجهیزات لازم برای راه اندازی گلخانه شامل: ملزومات پوششی، تجهیزات تهویه و کنترل دما و همچنین تجهیزات آب رسانی است.
ملزومات پوشش گلخانه
ملزومات پوشش به تمامی متریالی که برای راه اندازی بدنه و چهارچوب و سقف گلخانه استفاده می‌شود گفته می‌شود.
با توجه به نوع سازه گلخانه شما می‌توانید از لوله های فولادی، گالوانیزه، UPVC، پروفیل آلومینیومی و یا حتی تخته های چوبی باشد که با توجه به منطقه جغرافیایی شما از نظر بارش ها و تند باد ها باید متریال مورد نظر خود را انتخاب کنید.
اتصالات برای ساخت چارچوب کلی گلخانه لازم است و معمولا از اتصالات معمول در بازار مانند پیچ و مهره، زانو، نبشی و … استفاده می‌کنند.
متریال های پوششی برای پوشش دیواره ها و سقف گلخانه لازم و ضروری است، معمولا از نایلون گلخانه ای، شیشه و … برای این کار استفاده می‌کنند. در حال حاضر نایلون های ضد اشعه ماورا بنفش و همچنین پلی کربنات از جمله پوشش های مناسب و ارزان قیمت برای این منظور هستند.
تجهیزات تهویه و کنترل دما
دما و رطوبت دو عامل مهم برای رشد گل و گیاه هستند و به همین منظور استفاده از تجهیزات تهویه و کنترل دما و رطوبت از جمله ملزومات هر گلخانه ای است.
برای گرمایش گلخانه ها اگر به گاز سراسری دسترسی دارید، بهترین گزینه هیترهای گلخانه‌ای است که می‌تواند گرمای مناسبی را با هزینه کم برای شما فراهم کند.
اما برای مناطقی که به گاز سراسری دسترسی ندارند هیترهای برقی می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد به شرط اینکه بتوانید از عایق دمایی خوبی برای جلوگیری از انرژی گلخانه استفاده کنید.
فن تهویه و پد سلولزی از جمله موارد دیگری است که نیاز است تا برای تهویه و کنترل دما و رطوبت از آنها استفاده کنیم.
شید و یا سایبان برای کاهش نور ورودی به داخل گلخانه ها در مناطق گرم سیری در فصل تابستان استفاده می‌شود که به کنترل دمای گلخانه کمک خواهد کرد. همچنین در این مناطق کویری برای افزایش بیشتر رطوبت داخل گلخانه از دستگاه های رطوبت ساز استفاده می‌شود.
دماسنج و رطوبت سنج از جمله تجهیزاتی هستند که برای کنترل دما و رطوبت محیط گلخانه‌ای ما لازم و ضروری هستند.
تجهیزات آبرسانی در گلخانه
امروزه هنوز در بسیاری از گلخانه ها بخصوص گلخانه های کوچک آبیاری به شیوه سنتی انجام می‌شود و آب به وسیله شیلنگ به پای گیاهان منتقل می‌شود اما در گلخانه های پیشرفته‌تر معمولا شیوه آبیاری قطرهای جایگزین روش های سنتی شده است، در آبیاری قطرهای کار آبیاری بسیار ساده تر شده و در زمانی کوتاه تمامی گیاهان شما به طور همزمان آبیاری می‌شود اما ممکن است هزینه اولیه قابل توجهی را برای شما به دنبال داشته باشد.
چطور گلخانه خود راه اندازی کنیم؟
تا به اینجای کار با محصولات قابل پرورش در گلخانه ها، انواع سازه های گلخانه ها و تجهیزات مورد نیاز گلخانه ها آشنا شدیم و حالا قرار است به این مسئله بپردازیم که چطور گلخانه خود را راه اندازی کنیم:
بررسی محل ساخت گلخانه
در ابتدا باید بهترین مکان برای ساخت گلخانه خود را پیدا کنیم، در نزدیکی گلخانه ما نباید ساختمان ها و درختان خیلی بلند و یا موانع این چنینی باشد که مانع رسیدن نور خورشید به داخل گلخانه ما شود. در واقع از نظر نور خورشید باید مکان ساخت گلخانه را طوری انتخاب کنیم که در تمام طول روز در معرض نور خورشید باشد تا هم نور کافی برای رشد گیاهان دریافت شود و هم سبب گرم شدن فضای درون گلخانه شود. به همین خاطر بهتر است طول گلخانه شما در امتداد شمال به جنوب باشد و فضای غربی شرقی گلخانه در معرض نور خورشید باشد.
دسترسی به امکانات
دسترسی به امکانات مختلف نظیر انشعابات آب، برق و گاز از جمله مواردی است که می‌تواند برای شما مزیت های فوق العاده مهمی را در پی داشته باشد چرا که بسیاری از تجهیزاتی که پیش از این گفتیم برای عملکرد خود نیازمند دسترسی به این امکانات هستند. همچنین برای گلخانه ها استفاده از آب چاه بهترین گزینه برای آبیاری گیاهان خود شناخته می‌شود.
همچنین دسترسی سریع و آسان به جاده شهری می‌تواند در هزینه های حمل و نقلی شما بسیار صرفه جویی کند.
بررسی خاک زمین
برخی از صاحبان گلخانه به دلیل صرفه جویی در هزینه ها مایل به کشت در همان خاک زمین هستند، به همین علت نیاز است تا خاک زمین را بررسی کنید. ما در مقاله بررسی “انتخاب زمین مناسب برای کشاورزی” به بررسی همه جانبه‌ی ویژگی های خاک پرداخته‌ایم.
طراحی نقشه‌ی گلخانه
پیش از اینکه به فکر اجرای سازه باشیم ابتدا به سراغ طراحی سازه گلخانه خواهیم رفت و با توجه به شکل زمین و انتخاب نوع سازه مورد استفاده اقدام به طراحی نقشه اولیه گلخانه خواهیم کرد.
برپایی اسکلت گلخانه
ابتدا با توجه به نقشه گلخانه و انتخاب نوع سازه، اقدام بر پایی اسکلت و چارچوب گلخانه خواهیم کرد و سپس با نصب متریال پوششی و عایق بندی آن مراحل ساخت فضای گلخانه ای را به پایان میرسانیم.
نصب تجهیزات
در پایان با توجه به نوع شرایط آب و هوایی و محصول پرورشی اقدام به نصب تجهیزات مورد نیاز خواهیم کرد و با نصب انواع تجهیزاتی که پیش از این معرفی کردیم کار ساخت گلخانه خود را به پایان میرسانیم.
نکته پایانی
شما برای راه اندازی گلخانه خودتون و حتی فعالیت تجاری نیاز به اخذ مجوز نخواهید داشت اما برای استفاده از امکانات دولتی و اقداماتی مانند حفر چاه آب و … نیازمند به دریافت مجوزات لازم هستید به همین جهت ما در یک مقاله تخصصی دیگر به بررسی تمام و کمال نحوه اخذ مجوز برای مشاغل کشاورزی خواهیم پرداخت.